Osady ściekowe – nie problem, lecz surowiec

Zagospodarowanie osadów ściekowych stanowi jedno z priorytetowych zagadnień gospodarki ściekowej. Kompostowanie osadów, to metoda naturalna i, co za tym idzie, przyjazna dla środowiska. W wyborze metody prowadzenia samego procesu należy kierować się jej efektywnością oraz względami ekonomicznymi.

Kompostowanie jest procesem biologicznym opartym na działaniu mikroorganizmów, dlatego bardzo ważne jest zapewnienie im optymalnych warunków do działania. Szybkość i jakość
procesu zależą od różnorodnych czynników, takich jak: porowatość podłoża (w celu zapewnienia dostępu tlenu w całej objętości wsadu), wilgotność materiału, stężenie tlenu, temperatura,
stosunek C do N i dostępność składników pokarmowych, pH. Należy też wziąć pod uwagę obecność metali ciężkich, ponieważ przy ich zbyt wysokiej zawartości należy rozważyć inną metodę
zagospodarowania.
Celem kompostowania jest stabilizacja biologiczna i humifikacja materiału organicznego. W zależności od planowanego sposobu zagospodarowania materiału wyjściowego proces można
prowadzić w krótszym lub dłuższym czasie, aby otrzymać kompost odpowiedniej klasy (tab. 1).
Należy pamiętać o tym, że kompost „świeży" i dojrzały" posiadają status odpadu (o kodzie 19 05 03), natomiast kompost wysokiej jakości po uzyskaniu zezwolenia na wprowadzenie do obrotu jest produktem, który może być sprzedawany.

Technologia GORE® Cover

Technologia kompostowania pod półprzepuszczalnymi membranami GORE® Cover stosowana jest od ponad 20 lat na całym świecie, z powodzeniem działając w skrajnych klimatach.
Elementami składowymi systemu są (rys. 1):
–– Półprzepuszcza lne membrany GORE® Cover;
–– Kanały napowietrzające;
–– Wentylatory;
–– Sondy temperatury;
–– Sondy tlenu;
–– Urządzenie do odwijania i nawijania membrany;
–– Elektroniczny system sterowania procesem.

Wraz z komponentami technologii operator instalacji otrzymuje także opiekę posprzedażową oraz możliwość korzystania z serwisu na najwyższym poziomie. Ważnym elementem jest także bezpieczeństwo produktowe, jakie zapewnia korzystanie ze sprawdzonych wyrobów renomowanego producenta, jakim jest firma GORE.
Cały proces jest zamknięty – przebiega w pryzmie szczelnie okrytej membraną. Zastosowanie membrany pozwala na przyspieszenie procesu przetwarzania tlenowego, w porównaniu do otwartych pryzm, i zajmuje ok. 6-8 tygodni. Co więcej, membrana zatrzymuje do 97% odorów powstających w trakcie procesu, co jest szczególnie ważne w przypadku instalacji znajdujących się w pobliżu zabudowań mieszkalnych.
Zastosowanie membranowej technologii GORE® Cover zapewnia otrzymanie kompostu o parametrach wymaganych prawem przy ograniczonych nakładach finansowych na budowę oraz
eksploatację (nie ma potrzeby budowania hali, instalacji biofiltrów ani zraszania złoża).

Produkt zamiast odpadu

Jeśli celem prowadzenia procesu kompostowania jest uzyskanie produktu, który może być sprzedawany, to kompost musi zostać poddany procedurze uzyskania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu wydawanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przed złożeniem wniosku o uzyskanie zezwolenia kompost należy poddać wymaganym badaniom oraz
musi on uzyskać opinie z odpowiednich instytucji, zgodnie z przepisami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu z 18 czerwca 2008 r.

Dokumentacja załączona do wniosku powinna składać się z:

1. Wyników badań chemicznych i fizykochemicznych wykonanych przez laboratorium akredytowane.
2. Opinii o spełnianiu wymagań jakościowych i wymagań w zakresie dopuszczalnych zawartości zanieczyszczeń (w zależności od przeznaczenia produktu sporządzona przez Instytut Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa lub Instytut Ogrodnictwa lub Instytut Badawczy Leśnictwa lub Instytut Technologiczno-Przyrodniczy).
3. Wyników badań sanitarnych (wykonanych przez Państwowy Instytut Weterynarii).
4. Opinii o przydatności produktu do stosowania (w zależności od przeznaczenia produktu sporządzona przez Instytut Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa lub Instytut Ogrodnictwa lub Instytut Badawczy Leśnictwa lub Instytut Technologiczno-Przyrodniczy).
5. Zaakceptowanego przez odpowiednie jednostki projektu instrukcji stosowania i przechowywania nawozu (treść instrukcji musi uzyskać akceptację wszystkich jednostek uczestniczących w ocenie jakości i przydatności nawozu).
6. Opinii Instytutu Medycyny Wsi o wpływie nawozu na zdrowie ludzi.
7. Opinii Instytutu Ochrony Środowiska o wpływie nawozu na środowisko przyrodnicze.
8. Opinii Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – PIB o wpływie nawozu na zdrowie zwierząt.

W przypadku gdy chcemy wprowadzić do obrotu produkt w postaci nawozu, to musi on dodatkowo przejść badania rolnicze, które obejmują jeden okres wegetacyjny. Natomiast, gdy
kompost ma być sprzedawany pod postacią środka poprawiającego właściwości gleby, badania takie nie są zazwyczaj wymagane.
Czas uzyskania wymaganych wyników badań i opinii, to około 6 miesięcy (bez badań rolniczych), natomiast czas uzyskania samego pozwolenia po złożeniu wniosku, zależy od ilości prac w Ministerstwie.
Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule artykułu – samo uzyskanie certyfikatu pozwalającego na sprzedaż kompostu nie jest trudne, natomiast wymaga dopełnienia szeregu formalności,
co w rezultacie daje możliwość uzyskania realnych przychodów. Posiadając zatem surowiec w postaci osadów ściekowych, które mogą być poddane kompostowaniu, szkoda było by z tej
możliwości nie skorzystać, biorąc pod uwagę zarówno korzyści finansowe dla właściciela instalacji, jak i korzyści środowiskowe, polegające na poprawie stanu gleb.