XIX-wieczne zbiory "Planów Lindleyów"

XIX-wieczne zbiory "Planów Lindleyów"

"Hoppe, Lindley, WPG. Kartografia warszawska 1641-2009" to tytuł wystawy, na której oglądać można plany Warszawy, począwszy od reprodukcji najstarszych z nich, poprzez karty z XIX-wiecznego zbioru "Planów Lindleyów", do całkiem współczesnych wykonanych przez Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne (WPG).

Ekspozycję otwartą w Muzeum Geodezyjnym WPG, przygotowano w 150. rocznicę urodzin Josepha Lindleya, najmłodszego z rodziny budowniczych warszawskich wodociągów i kanalizacji. Jak mówił podczas otwarcia wystawy autor monografii rodziny Lindleyów prof. Ryszard Żelichowski, Joseph - mniej znany od ojca Williama i brata Williama Heerleina - był najbardziej związany z Warszawą, spędził w niej 17 lat, od 1888 r. kierując pracami budowlanymi.

Na potrzeby budowy w latach 1883-1915 warszawskich wodociągów przygotowano unikalny zbiór przeszło 8 tysięcy arkuszy map. Opracowane zostały one na podstawie poprzedzających tę budowę i wykonanych na jej potrzeby szczegółowych pomiarów miasta, jego części i okolic - pomierzono m.in. 187,4 km ulic.

Na planach, zależnie od skali i rodzaju planu, zawarto informacje o sytuacji terenowej, oznaczono zabudowę drewnianą i murowaną, budynki użyteczności publicznej, tereny zielone, przebieg linii wodociągów i kanalizacji, numery policyjne i hipoteczne działek, a miejscami nawet nazwiska właścicieli nieruchomości. Znaleźć można na nich też ślady późniejszych aktualizacji oraz prac planistycznych.

Jak zauważa kustosz wystawy Paweł Weszpiński z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, "Plany Lindleyów", "które są jednym z największych dzieł światowej kartografii i geodezji", pilnie wymagają konserwacji. Do tej pory poddanych jej zostało tylko 64 arkusze map ze zbioru.

"To właśnie „Plany Lindleyów” są osią wystawy. Uzupełniają je z jednej strony dzieła ich prekursorów, począwszy od najstarszego znanego planu Warszawy opracowanego w skali 1:7500 przez Israela Hoppego w 1641 r. podczas jego pobytu na Sejmie w Warszawie, poprzez m.in. plan Warszawy z 1762 r. autorstwa Pierre'a Ricauda Tirregaille'a, do dzieł kartografów wojskowych. Z drugiej zaś strony są dzieła następców Lindleyów" - mówił Weszpiński.

Ekspozycje uzupełniają przyrządy kartograficzne i geodezyjne, w tym XIX-wieczne teodolity i artymometry; a także używane w czasach późniejszych niwelatory, dalmierze, nośniki biegunowe i taśmy stabilizacyjne.

Muzeum Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego działa od 2007 roku. W jego zbiorach znajdują się przybory i sprzęty geodezyjne, mapy oraz pamiątki osobiste pracowników WPG. Najstarszym eksponatem w kolekcji jest kopia planu Warszawy autorstwa francuskiego architekta, który mieszkał w Polsce i projektował dla rodu Branickich, Tiregaille'a. Kopia ta wykonana została na zlecenie Marszałka Wielkiego Koronnego i Komisji Brukowej.


Wystawę można zwiedzać po uprzednim umówieniu telefonicznym z sekretariatem WPG, tel.: (022) 621-44-61 w dniach: 1 kwietnia - 30 czerwca 2009 roku w Muzeum Geodezyjnym Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego S.A., ul. Nowy Świat 2, wstęp wolny.

(mm)