Coraz czystsza Wełtawa

Coraz czystsza Wełtawa

W ostatnich latach znacząco poprawiła się jakość wody w Wełtawie, rzeki przepływającej przez Pragę. Woda jest już do takiego stopnia czysta, że pojawiły się w niej takie gatunki ryb jak łosoś oraz pstrąg. Ryby te stanowią bioindykator wskazujący na dużą poprawę jakości wody. Poprawia się również bioróżnorodność rzeki.

Jeszcze pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku Wełtawa była jednym wielkim ściekiem, rzeka ta należała do jednej z najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Pobliskie zakłady przemysłowe traktowały rzekę jak kanał ściekowy, część chemikaliów wrzucanych do Wełtawy zaczęła pojawiać się w organizmach ludzi mieszkających w bliskiej odległości od rzeki. „W tych latach we Wschodniej Europie rządy nie brały pod uwagę tych ostrzeżeń” – mówi prof. Jana Hajšlová – „Stosowano na szeroką skalę polichlorowane bifenyle (PCB), ich zastosowanie obejmowało farby, tworzywa sztuczne i wiele innych materiałów. Część tych związków w wyniku nieprawidłowego użytkowania trafiało do rzek. Wełtawa w latach 70, 80-tych była niebezpiecznym ściekiem”. Presja ze strony sąsiadów Czech sprawiła, że zaczęto zauważać problem Wełtawy, której stan ważny był zwłaszcza dla Niemiec, ponieważ rzeka ta kończy swój bieg w Łabie.

PCB są związkami podejrzewanymi o zaburzenia płci u ryb, ich struktura chemiczna podobna jest do estrogenu. Jeśli PCB przedostaną się do wody pitnej mogą powodować raka płuc oraz raka jąder. W odróżnieniu od estrogenu, PCB nie ulegają biodegradacji, są jednymi z najtrwalszych związków. Ponadto PCB oraz inne trwałe chemikalia takie jak bromowane uniepalniacze obecne w wielu produktach począwszy od materacy a skończywszy na obudowach komputerów, osadzają się one w mule rzecznym, gdzie ich pozbycie się jest bardzo trudne. Ryby są bardzo dobrym indykatorem podwyższonej zawartości PCB, w ich obecności część męskich osobników wytwarza żeńskie organy płciowe.

Wełtawa (czes. Vltava) to najdłuższa rzeka w Czechach, lewy dopływ Łaby. Jej długość wynosi 453 km. Rzeka wypływa z Szumaw, płynie następnie przez Czeskie Budziejowice oraz Pragę, w okolicach Mielnika wpada do Łaby.

(pj)