Kanalizacyjne odkrycie w Olsztynie

Kanalizacyjne odkrycie w Olsztynie

Komora kanalizacyjna odkryta podczas budowy ulicy w Olsztynie okazała się elementem systemu kanalizacji miejskiej, rzadko używanego w tej części Europy.

Gdy pod koniec XIX wieku władze miasta rozważały wybór systemu kanalizacji najbardziej odpowiedniego dla Olsztyna, zwrócono uwagę na wynaleziony w Anglii system kanalizacji ciśnieniowej, pokazywany na Wystawie Światowej w Chicago w 1893 r. oraz na Wystawie Przemysłowej w Berlinie w 1896 r. Został on opatentowany przez brytyjskiego inżyniera Isaaca Shone'a w 1878 r. System Shone'a zdobył uznanie przede wszystkim w Wielkiej Brytanii i w krajach anglojęzycznych, także w Stanach Zjednoczonych. Nie przyjął się natomiast w Europie kontynentalnej i na jej obszarze jest prawdziwym unikatem.

System, którego element odkryto na Zatorzu, służył do odprowadzania nieczystości za pomocą sprężonego powietrza. Ścieki płynęły najpierw do hermetycznych żelaznych zbiorników, a stamtąd sprężone powietrze wypychało je do odpływu. Powietrze pod ciśnieniem trzeba było do stacji dostarczyć, oddzielną siecią rur. Najpierw ciśnienie wytwarzała maszyna parowa usytuowana w stacji wodociągowej nad Jeziorem Krzywym, potem sprężano je dzięki energii elektrycznej.

Do dzisiaj w komorze przy Artyleryjskiej można oglądać nitowane zbiorniki i część ich wyposażenia. Kiedyś w stropie były też luksfery ułatwiające pracę obsłudze, jednak otwory od dawna są zacementowane. Komora zachowała się w stanie niemalże kompletnym. Cenne są nie tylko dwa zachowane zbiorniki z systemem połączonych z nimi rur, lecz również sąsiadująca studzienka zbiorcza oraz sama komora z wejściem i stalowymi schodami, studzienką rewizyjną i parą świetlików. - Jest to obiekt podwójnie unikalny, bo to nie tylko ostatni zachowany element nowoczesnej jak na tamte lata kanalizacji Olsztyna, ale prawdopodobnie też jedyne tego typu zachowane urządzenie w Polsce.


(mm)