Olsztyn: odkryto zabytkową komorę kanalizacyjną z XIX w.?

Schemat stacji ejektorowej Shone'a, którą być może znaleziono w Olsztynie

W czasie przebudowy jednej z ulic w Olsztynie natrafiono na studnię kanalizacyjną. Tamtejsze wodociągi przekonują, że to nieużywana od lat, pochodząca z lat 80. ubiegłego wieku pomocnicza przepompownia ścieków. Ale jeden z badaczy historii miasta utrzymuje, że obiekt może być nawet o ponad 80 lat starszy...

Rafał Bętkowski, bo o nim mowa, twierdzi, że odkryta studnia to „może być pozostałość stacji ejektorowej VI, czyli jednej z pierwszych siedmiu komór kanalizacyjnych systemu Shone'a uruchomionych w 1899 r". Dowody? Położenie obiektu jest identyczne z tym, jakie stacja miała na mapie inwentaryzacyjnej z lat 50. ubiegłego wieku.

System Shone'a to nowatorskie rozwiązanie kanalizacyjne, zaprojektowane w XIX w. przez walijskiego inżyniera, Isaaka Shone'a, i stosowane głównie w krajach anglosaskich. Był on tam na tyle popularny, że zamontowano go nawet w Londynie - jego elementy znajdowały się m. in. pod Pałacem Westminsterskim, który do dzisiaj jest siedzibą brytyjskiego parlamentu. Olsztyn to jedno z nielicznych miast na kontynencie europejskim, w których wprowadzono ten system. Jego charakterystycznym elementem jest żeliwny, hermetyczny zbiornik, zwany stacją ejektorową. Zadaniem stacji było wtłaczanie ścieków, które spływały do niej z okolicy, do odpływu, znajdującego się na wyższym poziomie. System obsługiwał ścieki w Olsztynie przez wiele lat - ostatnie ejektory zakończyły pracę dopiero w ostatniej dekadzie XX w.

Wobec wątpliwości dotyczących charakteru odkrytego obiektu, prace nad jego wydobyciem odbędą się na wszelki wypadek pod nadzorem archeologa. Jeśli studnia rzeczywiście okaże się elementem zabytkowej stacji, zostanie przekazana do powstającego w Olsztynie muzeum techniki.

(rw)