Radom będzie stosował bioindykatory

Radom będzie stosował bioindykatory

W tym tygodniu odbyła się w Radomiu prezentacja systemu wczesnego ostrzegania o zanieczyszczeniu wody, opartego na bioindykacji. Zgodnie z planami przedsiębiorstwa wodociągowego, na jesieni system powinien rozpocząć pracę w jednym z ujęć dostarczających wodę do miejskiej sieci wodociągowej.

Organizmami które przyczynią się do zapewnienia większego bezpieczeństwa w zakresie czystości wody są małże. Ich duża wrażliwość na występowanie amoniaku i siarkowodoru pozwala na wykrywanie realnych zagrożeń wynikających z rozkładu szczątków organicznych podczas zakwitów zbiorników wodnych. Małże mogą reagować również w przypadkach zagrożeń trudnych do szybkiego wykrycia metodami analizy chemicznej, natomiast nie nadają się do sygnalizowania zanieczyszczeń sanitarnych, gdyż bakterie stanowią ich naturalny pokaram. Pogorszenie się stanu wody wywołuje u małży naturalną reakcję obronną w postaci zamknięcia skorupy i zmniejszenia aktywności fizjologicznej.

System ostrzegania bazuje na kilku osobnikach bezkręgowców (z reguły ośmiu) znajdujących się w akwarium, przez które przepływa badana woda. Małże jedną stroną muszli są przytwierdzone do podłoża, natomiast do drugiej, symetrycznej połówki ciała przytwierdzony jest odpowiedni czujnik. W przypadku zamykania się skorupy, sygnał z czujnika zostaje przekazany do komputera, którego zadaniem jest analiza sygnałów pochodzących od każdego osobnika z osobna. W przypadku, gdy średni stopień zamknięcia wszystkich muszli osiągnie określony poziom (np. 25%), komputer uruchomi procedurę ostrzegawczą. Aby uniknąć fałszywych alarmów, zamiast jednego stosuje się kilka małży, gdyż czas żerowania poszczególnych osobników jest cechą indywidualną i może zdarzyć się tak, że któryś z osobników zamknie skorupę pomimo czystej wody. Aby system działał poprawnie, co trzy miesiące małże znajdujące się w akwarium będą powracały do środowiska naturalnego, a na ich miejscu pojawią się nowe okazy.

Nowa aplikacja posłuży jako dodatkowy element w systemie bezpieczeństwa stacji uzdatniania wody. Sygnał z systemu będzie stanowił ostrzeżenie o możliwym skażeniu i pozwoli na szybkie podjęcie działań ochronnych i rozpoczęcie szczegółowych analiz chemicznych. Dodatkową zaletą metody jest potencjalna możliwość wykrywania niebezpiecznych kombinacji związków chemicznych, które w analizach indywidualnych nie wykazałby szkodliwości. Od kilku lat podobne systemy funkcjonują w sześciu polskich miastach.

O bioindykacji:
Bioindykacja jest metodą wykrywania zanieczyszczeń za pomocą reakcji organizmów żywych, wykazujących selektywną wrażliwość na bodźce pochodzące z otoczenia. Jeśli wiadomo, na jaki czynnik są wrażliwe i jakie warunki preferują, to na podstawie ich zachowania można wnioskować o występowaniu określonego czynnika środowiskowego. W odróżnieniu od danych chemicznych, które wskazują na stężenia badanych substancji w wodzie, dzięki organizmom żywym ocenia się potencjalnie szkodliwe oddziaływanie równocześnie wielu czynników na dany organizm. Bioindykatorami mogą być osobniki wybranych gatunków, które podczas hodowli w warunkach laboratoryjnych wykazują zdolność reagowania w widoczny sposób na działanie czynników toksycznych. W zakresie ochrony wód jako bioindykatory stosuje się niektóre gatunki ryb, bezkręgowców a także w stosunkowo szerokim zakresie glony i mikroorganizmy.